11 april, 2019

eigen werk

Atlantis (#2)

Als je de boeken van de Portaal-serie kent, is het je misschien opgevallen dat het fantasy-gehalte in de wereldbouw tamelijk hoog ligt. Toch haalde ik inspiratie voor de fantastische elementen uit de echte wereld. Onze wereld is namelijk vreemder dan we denken. In deze blogserie bespreek ik een aantal onderwerpen en thema’s die een rol spelen in de boeken van de Portaal-serie. Het thema van vandaag is…

Atlantis

Wat als ik u zeg dat er een ramp op komst is, té omvangrijk om enkel met magie te lijf te gaan?’

Niemand antwoordde.

Het gezicht van de man draaide zich langzaam naar Ramses toe. ‘Het is al eens gebeurd en het zal opnieuw gebeuren.’

Uit: De staf van Apophis (2018, Portaal #2)

De wereld die ik met de Portaal-serie heb geschapen, dankt veel aan mythologie. Een van die mythen is die van de Griekse filosoof Plato over Atlantis. Plato (circa 400 jaar voor Christus) schetste in zijn dialogen Timaeus en Critias een legendarisch rijk dat ooit écht zou hebben bestaan, zo’n negenduizend jaar voor de tijd waarin hij leefde. De Griekse wetgever Solon zou het verhaal hebben gehoord van Egyptische priesters en hebben doorverteld aan Critias.

Ooit, vertelt het personage Critias, woedde er een grote oorlog tussen het Atlantische rijk en het oeroude ‘Athene’, die de voorouders waren van de toenmalige Grieken. De strijdmacht van Atlantis zou door het machtige Athene en haar bondgenoten zijn verslagen. Uiteindelijk zou er zich een grote ramp hebben voltrokken en een vloedgolf zou het eiland van Atlantis en haar bevolking hebben meetrokken naar de zeebodem.

Het verhaal van Atlantis heeft mij altijd gefascineerd, al lang voordat ik aan de Portaal-serie begon. Het idee dat er een belangrijk hoofdstuk uit onze geschiedenis verloren is gegaan, spreekt nu eenmaal tot de verbeelding, denk ik. Hoeveel fantasy-verhalen zijn er niet, waarin er een rol is weggelegd voor een vergane, ooit glorieuze beschaving?

Mijn zoektocht naar Atlantis

Het idee van Atlantis is voor mij gaan leven toen ik filmpjes op Youtube ontdekte over mensen die hun leven gaven om het verzonken continent te vinden. Mensen gingen met geheimzinnige landkaarten uit de Middeleeuwen de oceaan op. Ze verzamelden oude mythen van over de hele wereld, die treffende overeenkomsten hadden met Plato’s Atlantis en de grote vloedgolf die haar vernietigde. Archeologen groeven bouwwerken op van meer dan tienduizend jaar oud en tastten in het duister over wat voor volk zoiets kon hebben nagelaten.

Mijn youtube-reis voerde me langs archeologie, geologie, astronomie, mythologie, psychologie en nog meer vakgebieden. Dat was goed voor honderden uren achter de pc. Steeds meer puzzelstukjes pasten in elkaar en ik vond het steeds aannemelijker worden dat de oorsprong van de menselijke beschaving verder terug reikte dan circa 8000 jaar, zoals de dominante theorie vertelt. Als de mens al zo’n tweehonderdduizend jaar ‘anatomisch modern’ (gelijkend op ons) is, hoeveel verloren hoofdstukken liggen er dan niet in ons verleden? Er zou genoeg tijd kunnen zijn voor wel twintig cycli van opkomst en verval!

Ik vond een verzameling van T-vormige bouwwerken in Turkije die Gobekli Tepe heette. Koolstof-14-datering duidt op een oorsprong van meer dan tienduizend jaar geleden. Wie kon dat gebouwd hebben? Bouwden zij nog meer? Ik ontdekte raadsels rondom de Younger Dryas periode (ca. 12.000 jaar geleden), met haar abrupte klimaatveranderingen en zeespiegelstijgingen. Had er zich een grote ramp voltrokken? Een wereldwijde vloedgolf? Een geoloog genaamd Robert Schoch dateerde de Sfinx in Egypte op basis van tekenen van watererosie millennia ouder dan ‘mainstream’ archeologen. Was de Sfinx er al toen de Sahara nog geen woestijn was, meer dan 8.000 jaar terug?

Dezelfde vraag kwam steeds weer in me op: ‘hoe kan het toch dat hier niet meer interesse voor is?’

Het waren fascinerende verhalen en ik wilde er iets mee doen. Iets meer dan alleen mijn documentaires en filmpjes delen met vrienden en zeggen: ‘kijk dan, zie je niet hoe ongelooflijk dat is?!’ Tegelijkertijd wilde ik geen rotsvaste conclusies trekken – ik ben geen archeoloog of geoloog. Ik wilde vooral meer mensen blootstellen aan de raadsels in ons verre verleden. Onbedoeld begon mijn opgedane kennis door te druppelen in de verhalen die ik schreef. Fictie werd mijn uitlaatklep. Inderdaad… In de Portaal-serie heb ik me aardig laten gaan met mijn Atlantis-inspiratie.

Goden in de Vrije Wereld

Het universum van de Portaal-serie is doordrenkt met mijn research naar de oorsprong van de mensenlijke beschaving. Ik brainstormde: als mensen in de Vrije Wereld het eeuwige leven hebben, dan moeten er daar ook mensen rondlopen uit de tijd van Atlantis. De protagonisten uit de vroegste Egyptische mythen – de goden – zouden ooit als mens geleefd kunnen hebben, duizenden jaren vóórdat de eerste farao’s kwamen, toen ook Atlantis nog bestond. Osiris, Toth en Horus zouden zich in het dodenrijk nog altijd ergens kunnen schuilhouden…

Einde van de ijstijd

Om te begrijpen wie de ‘Atlantiërs’ van mijn Portaal-serie precies waren, moest ik bepalen hoe hun beschaving ooit ten onder was gegaan. Gebeurde het geleidelijk of door een grote ramp? Mijn voorkeur ging uit naar de ramp, maar die wilde ik zo veel mogelijk bekleden met het laatste wetenschappelijke onderzoek. Een bestaande ramp-hypotheses luidt als volgt: toen de Aarde zo’n 15.000 jaar geleden opwarmde, begonnen de kilometers ijs die Noord-Amerika bedekten langzaam te smelten. Het smeltwater op de ijsplateau’s kwam samen in grote meren. Naarmate er meer en meer ijs smolt, brak er uiteindelijk een ijsdam af, waardoor al het water in de oceaan stortte, met grote vloedgolven tot gevolg.

Maar ik heb gekozen voor de ‘meteorietinslag’. Die theorie gaat er vanuit dat er aan het einde van de ijstijd een of meerdere inslagen zijn geweest, voornamelijk op het kilometers dikke ijsplateau dat Noord-Amerika bedekte. Ze waren als een ‘slang die uit de hemel neerdaalde’, zoals het in vloedmythen van verschillende culturen staat beschrijven. De hele wereld zou zijn geteisterd door vloedgolven, regens van smeulend stof en een nacht die tientallen jaren duurde. Veel mythen geven beschrijvingen die doen denken aan de dialogen van Plato. De onderzoeker Graham Hancock heeft in zijn boek Magicians of the Gods aanwijzingen verzameld voor de inslag-theorie. Randall Carlson ziet overal in het Noord-Amerikaanse landschap tekenen van een grote watervloed.

Atlantis in de Vrije Wereld

In het universum van de Portaal-serie had het cataclysme verstrekkende gevolgen. Ook voor het dodenrijk. Door allerlei verstoringen brak de Vrije Wereld in tweeën. Er waren voortaan twee beschadigde Vrije Werelden. Een met de mensen van vóór de ramp en een met die van erna. In die laatste moesten mensen tienduizend jaar geleden opnieuw de beschaving moeten uitvinden. Ze moesten er ronddwalen als weeskinderen, zonder hun voorouders om hen te voorzien van raad en wijsheid. In die wereld komen Jessy, Lee en Fahim terecht.

Alleen hij, die in de diepste afgrond stapt, die vindt wat verloren is en lijmt wat gebroken is, kan het nieuwe Tijdperk inluiden.’

Uit: De staf van Apophis

Maar in de Portaal-serie kom je ook personages tegen uit de andere wereld. Personages die destijds het cataclysme hebben meegemaakt, nadat ze faalden het met technologie en magie af te wenden. De ramp is voor hen een trauma gebleven. Ook nu nog, meer dan tienduizend jaar nadat ze naar het dodenrijk overgingen.

De personages uit de wereld van de Oude Tijd – die van Atlantis – zullen bepalend zijn voor het lot Jessy en de vraag of het haar lukt om weer thuis te komen…

Symboliek

Uit Plato’s mythische voorstelling van Atlantis valt veel op te maken. Voor mij staat het verhaal van Atlantis symbool vooral symbool voor vergane glorie. Rijkdom die verloren is gegaan en het onvervulbare verlangen daarnaar. Het geeft me hetzelfde gevoel als wanneer ik terugdenk aan mijn kindertijd en hoe goed alles – in mijn herinnering – was, totdat toen ik negen was mijn vader overleed. Misschien staat de ramp die Atlantis verwoestte wel symbool voor de trauma’s die we in ons leven oplopen. De vraag ‘zullen we ooit Atlantis terugvinden?’ is dan misschien een vlucht uit het heden, terug naar het verleden. Dat nooit meer zal terugkomen.

Maar omdat ik van nature optimistisch ben, zie ik ook (lees: vooral) een uitnodiging om op onderzoek uit te gaan. Om te graven in ons verleden, naar ontdekkingen die we – misschien wel onterecht – voor onmogelijk hadden gehouden. Als we met open vizier het verleden durven te onderzoeken, het leren begrijpen en er lering uit trekken, worden we daar vast alleen maar rijker van. Als mens en als beschaving.

Kijk verder op Youtube:

1) Podcast van Joe Rogan met Graham Hancock en Randall Carlson

2) Podcast van Joe Rogan Experience met als gast Robert Schoch

3) Een opsomming van vloedmythes over de hele wereld, lijkend op die van de Ark van Noach

Afbeeldingen

https://pixabay.com/nl/illustrations/meteoriet-effect-komeet-1060886/

https://pixabay.com/nl/photos/poseidon-zee-wallpaper-kunst-1621062/